Reszke (di Reschi), zamężna Kronenberg Józefina (1855–1891), śpiewaczka. Ur. 4 VI 1855 w Warszawie, była córką Jana Reszke, oraz Emilii z Ufniarskich, młodszą siostrą Jana (zob.) i Edwarda (zob.).
Uczyła się R. zrazu pod kierunkiem matki, pobierała też lekcje u znanych warszawskich pedagogów śpiewu; przez rok studiowała w konserwatorium petersburskim u Henrietty Nissen-Salomoa, a następnie we Włoszech. W r. 1874 została – pod nazwiskiem Giuseppina di Reschi – solistką weneckiego Teatro Malibran obejmując główne sopranowe partie i 1 VIII t. r. odniosła wielki sukces jako Małgorzata w „Fauście” Ch. Gounoda, mając za partnera swego brata Jana w barytonowej partii Walentego. Obecny na tym przedstawieniu dyrektor paryskiej Wielkiej Opery M. Halanzier zaangażował ją z miejsca do swego teatru, gdzie też R. zadebiutowała 22 VI 1875 jako Ofelia w „Hamlecie” A. Thomasa (podobno bez próby orkiestrowej). Także ten występ wypadł świetnie; R. otrzymała pochwalny list od kompozytora, zaś krytycy zachwycali się zarówno jej głosem, pełnym blasku i mocy, jak i wokalną techniką, a także urodą i talentem aktorskim, uznając ją za godną następczynię słynnej M. C. F. Miolan-Carvalho, mistrzyni starej francuskiej szkoły śpiewaczej. W parę miesięcy później R. weszła w rolę Małgorzaty w „Fauście”, a następnie objęła partie Walentyny w „Hugonotach” G. Meyerbeera, Racheli w „Żydówce” J. Halévy’ego, Izabeli oraz Alicji w „Robercie Diable” Meyerbeera, stając się, mimo młodego wieku, gwiazdą pierwszej wielkości w zespole paryskiej Opery. Dn. 27 IV 1877 kreowała, jako pierwsza, wymagającą wielkiej siły głosu oraz ekspresji partię Sity na prapremierze „Króla Lahore” J. Masseneta, odnosząc kolejny ogromny sukces. Koniec sezonu spędziła wraz z braćmi w Polsce, występując w Operze Warszawskiej (gdzie ją uznano za jedną z najlepszych odtwórczyń roli Halki w operze S. Moniuszki) oraz na estradach koncertowych, wywierając podobno w reperturze pieśniarskim większe jeszcze wrażenie, niż w partiach operowych. Dochody z wszystkich występów w Polsce oddawała na cele filantropijne; słuchacze uwielbiali ją – twórcy dedykowali jej pieśni i poezje, zaś społeczeństwo Krakowa zamówiło u Tadeusza Ajdukiewicza jej portret (do lat trzydziestych wisiał w Muzeum Narodowym, później Leopold Kronenberg w drodze wymiany pozyskał ów portret dla galerii w swoim warszawskim pałacu, gdzie prawdopodobnie spłonął w czasie ostatniej wojny). Od sezonu 1877/8 r. była primadonną opery madryckiej. W r. 1879 również śpiewała w Polsce na dobroczynnych koncertach. Nieco później, na otwarcie sezonu w madryckim Teatro Real, wystąpiła jako Walentyna w „Hugonotach”, śpiewając następnie także główne partie w przedstawieniach „Afrykanki” Meyerbeera, „Faworyty” G. Donizettiego oraz „Don Giovanniego” W. A. Mozarta.
Był to szczytowy okres triumfów śpiewaczki. To ona, dzięki swojej pozycji, wprowadziła na madrycką scenę swego brata Jana, który tam właśnie śpiewając z nią w „Robercie Diable”, zadebiutował jako tenor. W grudniu 1879 i na początku 1880 r., a potem w grudniu t. r. występowała z powodzeniem także w mediolańskiej «Scali», a na wiosnę 1881 zaangażowana została do londyńskiej Królewskiej Opery Covent Garden, gdzie zadebiutowała 19 IV tytułową rolą w „Aidzie” G. Verdiego. Niestety po drugim występie w tej samej roli nieoczekiwany atak choroby laryngitis przekreślił realizację dalszej części kontraktu przewidującego całą serię przedstawień. Sezon 1882/3 r. przyniósł jednak dalsze sukcesy w Hiszpanii i Portugalii. W r. 1883 R. powróciła do Polski, gdzie Warszawskie Tow. Muzyczne uczciło ją dyplomem honorowym, jaki przed nią przyznano tylko braciom A. i M. Rubinsteinom, zaś społeczeństwo Poznania ofiarowało jej wieniec diamentowy. Dała w tym czasie 12 koncertów, przeznaczając cały dochód na rzecz Opery Warszawskiej, z wyłączeniem każdorazowo sumy 500 rb, która miała być ofiarowana dla ubogich. Opera otrzymała z tych koncertów ok. 40 tys. rb, co wówczas stanowiło majątek. Za udział w uroczystym koncercie z okazji koronacji cara Aleksandra III zażądała bardzo wysokiego honorarium 800 rb, które natychmiast przekazała na cel patriotyczny. Pod koniec 1883 r. wystąpiła jeszcze w Operze Paryskiej z oboma braćmi w przedstawieniu „Herodiady” J. Masseneta, uwieńczonym burzliwą owacją i okrzykami «Vive la Pologne». Wokalne mistrzostwo R. porównywano ze sztuką Adeliny Patti. Będąc w zasadzie dramatycznym sopranem, śpiewała z pełną swobodą i wyrafinowanym smakiem także utwory przeznaczone na głos lekki i wymagające finezyjnej techniki. Zdaniem krytyków «umiała wszystko, co śpiewaczka może umieć». Ekspresja jej śpiewu wywierała ogromne wrażenie na słuchaczach; m. in. ostatni z cyklu jej występów w Polsce w r. 1878 przerodził się w patriotyczną manifestację zakończoną zbiorowym odśpiewaniem zakazanego przez zaborcę hymnu narodowego.
W r. 1884 R. poślubiła Leopolda Juliana Kronenberga i osiadła na stałe w Polsce. Zeszła z muzycznego firmamentu, udzielając się odtąd jedynie na filantropijnych koncertach w Warszawie. R. zmarła w Warszawie 22 II 1891, pochowana została w rodzinnym grobowcu Kronenbergów na cmentarzu Powązkowskim.
Informacje o potomstwie R. w życiorysie męża (zob.).
Szczawińska E., Muzyka w polskich czasopismach literackich i społecznych 1864–1900, Kr. 1964; Polacy w historii i kulturze krajów Europy Zachodniej, Słownik biograficzny, P. 1981 (bibliogr. Liman S.); Słown. Muzyków Pol., II; Słown. Teatru Pol. (bibliogr., ikonogr., fot.); Sowiński, Słown. Muzyków; – Cmentarz Powązkowski 1851–1890, W. 1982 (reprod. portretu pędzla E. Vianciniego z r. 1876 w Muz. Teatr. w. W.); Reiss J., Polscy śpiewacy i polskie śpiewaczki, W. 1948 s. 15; Reychman K., Szkice genealogiczne, W. 1936 I 113; Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1891–1918, W. 1983; – „Bluszcz” 1883 nr 20, 22, 25, 28, 51; „Czas” 1891 nr 49; „Dwutygodnik dla Kobiet” 1880 nr 17, 18, 1881 nr 14, 17, 18, 1883 nr 4, 5, 1884 nr 13; „Kłosy” 1875 nr 506, 1879 nr 736, 1881 nr 826, 1883 nr 933, 940, 954, 964; „Kron. Rodzinna” 1877 nr 11, 1883 nr 11; „Kur. Warsz.” 1891 nr 54; „Przegl. Liter. i Artyst.” 1883 nr 18; „Przegl. Tyg.” 1874 nr 45, 1875 nr 28, 42, 1880 nr 5, 28, 1883 nr 16, 19, 25, 1884 nr 2, 43, 1891 nr 9; „Tydzień Liter.” T. 6: 1877 nr 1; „Tyg. Illustr.” 1875 nr 394, 1883 nr 18, 20, 22, 49, 1891 nr 61, 1892 nr 113; „Tyg. Powsz.” 1883 nr 23, 26, 51; „Wędrowiec” 1883 nr 22, 1891 nr 9; – Nadto zob. literaturę do Jana Reszke.
Józef Kański